Tìm hiểu về loãng xương

Loãng xương là căn bệnh thường diễn biến âm thầm, không có triệu chứng gì đặc biệt, vì vậy rất ít được quan tâm, và khi phát hiện thì bệnh thường ở giai đoạn muộn.

Khi khối lượng xương giảm trên 30 % mới có biểu hiện lâm sàng, biểu hiện đầu tiên dễ thấy nhất của loãng xương thường là gãy xương và khi đã gãy xương thì bệnh loãng xương đã nặng.

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ gây loãng xương, chúng ta cùng tìm hiểu ở bài viết sau nhé.

Về độ tuổi:

Mật độ xương giảm theo độ tuổi, tuổi càng cao, mật độ xương càng giảm.

Mật độ xương giảm dần theo tuổi và tỷ lệ gãy xương tăng theo độ tuổi, điều này do chức năng của tạo cốt bào suy giảm và suy giảm hấp thu canxi ở ruột, giảm tái hấp thu canxi ở ống thận.

Yếu tố di truyền:

Yếu tố gen (di truyền) quyết định khối lượng xương đỉnh ở 60 % các trường hợp và là yếu tố không thể thay đổi được. Nếu như bà ngoại, mẹ đẻ từng bị loãng xương thì con gái cũng có nguy cơ cao bị loãng xương.

Về chế độ dinh dưỡng:

Chế độ ăn không đầy đủ canxi sẽ ảnh hưởng đến sự đạt khối lượng xương đỉnh và sự mất xương sau này.

Chế độ ăn nhiều phospho mà hàm lượng canxi thấp cũng sẽ đưa đến giảm mật độ xương.

Chế độ ăn thiếu protein sẽ dẫn đến giảm khối lượng xương rõ rệt nhưng nếu cung cấp quá nhiều lượng protein cho cơ thể cũng dẫn đến mất xương do làm tăng mức lọc cầu thận, giảm tái hấp thu canxi ở ống thận.

Thói quen hút thuốc, uống rượu cũng ảnh hưởng đến mật độ xương.

Những trẻ nhỏ bị thiếu cân, còi xương lúc nhỏ thì khi lớn lên nguy cơ bị loãng xương càng cao, hoặc những người có chế độ ăn kiêng mà thực đơn thiếu canxi trầm trọng cũng khiến tăng nguy cơ bị loãng xương.

Trong giai đoạn mang thai và cho con bú, hoặc phụ nữ sinh đẻ nhiều lần mà không ăn uống đủ chất đặc biệt là protid và canxi để bù đắp cũng sẽ có nguy cơ mắc bệnh loãng xương.

Khối lượng xương đỉnh:

Là khối lượng của mô xương lúc kết thúc giai đoạn trưởng thành. Khối lượng xương đỉnh ở tuổi trưởng thành là một trong những yếu tố quyết định khối lượng xương của cơ thể.

Yếu tố quyết định đến khối lượng xương đỉnh là mức canxi trong chế độ ăn và yếu tố di truyền.

Về vận động:

Sự vận động của các cơ kích thích sự tạo xương và tăng khối lượng xương. Ngược lại, sự giảm vận động dẫn tới mất xương nhanh.

Ở người cao tuổi sự vận động rất cần thiết để duy trì mô xương, nếu lười vận động sẽ là yếu tố nguy cơ dẫn đến sự mất xương.

Những người bất động quá lâu ngày sẽ có nguy cơ loãng xương cao vì khi bất động lâu ngày các tế bào hủy xương tăng hoạt tính.

Chính vì vậy, hoạt động thể lực thường xuyên sẽ giúp cho cơ thể đạt được khối lượng xương cao nhất lúc trưởng thành.

Cân nặng:

Yếu tố cân nặng cũng liên quan đến bệnh loãng xương. Ở những người nhẹ cân sự mất xương xảy ra nhanh hơn và tần suất gãy cổ xương đùi, lún xẹp đốt sống thắt lưng do loãng xương cao hơn.

Ngược lại, cân nặng cao là yếu tố bảo vệ cơ thể khỏi mất xương thông qua việc tăng tạo xương.

Chiều cao:

Cũng như cân nặng, chiều cao cũng ảnh hưởng đến mật độ xương. Những người có tầm vóc thấp bé, khối lượng xương thấp thì nguy cơ loãng xương sẽ cao hơn.

Hormone:

Có rất nhiều hormone trong cơ thể tác động đến quá trình chuyển hóa của xương:

- Hormone cận giáp (parathyroid hormone - PTH).

- Hormone tăng trưởng (GH).

- Hormone sinh dục.

- Các hormone tuyến giáp (thyroid hormones).

- Glucocorticoid.

- Calcitonin (CT).

- Insulin.

- Vitamin D (1, 25 dihydroxy vitamin D3).

Các vitamin và khoáng chất:

- Vitamin C: Cần thiết để xây dựng sợi collagen, thiếu vitamin C sự tạo chất tiền xương bị cản trở đến mức có thể gây loãng xương.

- Phospho: Thiếu phospho vì thiếu vitamin D hoặc nguyên nhân khác cản trở sự vô cơ hóa của chất tiền xương, cũng có thể sinh ra còi xương hoặc nhuyễn xương. Trong một vài điều kiện đặc biệt, thiếu phospho gây loãng xương do tăng hủy xương và giảm tạo xương.

Việc sử dụng một số thuốc như chống động kinh (Dihydan), thuốc chữa bệnh tiểu đường (Insulin), thuốc chống đông (heparin) và đặc biệt là các thuốc chống viêm nhóm Corticosteroid (Corticosteroid một mặt ức chế quá trình tạo xương, mặt khác làm giảm hấp thụ canxi ở ruột, tăng bài xuất canxi ở thận và làm tăng quá trình hủy xương)… cũng gây giảm mật độ xương và loãng xương.

Loãng xương là quá trình lão hóa tất yếu của cơ thể con người. Tuy nhiên nếu phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời chúng ta có thể yên tâm sống vui khỏe trong suốt phần đời còn lại. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với tất cả mọi người.